Eureka
Hoe haal ik het in godsnaam in mijn hoofd, om een stuk te schrijven over inspiratie.
De inspiratie is op dit moment van schrijven ver zoek.
Misschien zoek ik het wel te ver of misschien zoek ik te veel. Want is inspiratie niet iets dat zomaar ontstaat, als een bliksemflits bij heldere hemel, als het eureka van Archimedes? Soms wel, maar soms merk ik bij mezelf ook andere vormen van inspiratie.
Twee weken geleden is mijn leefruimte opnieuw geschilderd. Vrij onverwacht en snel is het gegaan, een kwestie van de juiste persoon op het juiste moment te treffen. Het is ongelooflijk wat dat aan inspiratie en energie heeft teweeggebracht. Uren kan ik verliezen (ja, nog altijd) aan bladeren in woonmagazines om ideeën op te doen, online op tweedehandssites te zoeken naar het juiste voorwerp dat net die finishing touch geeft. Op dat moment vliegt de tijd en alles wat ik zie, roept weer een andere associatie op. En honger naar meer.
Heb ik altijd al een liefde gehad voor inrichting en mooie spullen? Toch wel, alleen is die de laatste jaren niet meer aan de orde geweest. Het huis was ok zoals het was en er was ook geen aanleiding om het anders te doen. Tot de onrust opstak. Ik weet niet vanwaar en ik weet niet hoe, maar ze was er wel degelijk. Die onrust zorgde ervoor dat ik acties heb ondernomen, en dat ik nu zelfs andere dingen wil aanpakken die al een hele tijd onder de radar zitten.
Ik kan oprecht zeggen dat ik me geïnspireerd voel, vol van nieuwe ideeën, en vol van energie om met die ideeën aan de slag te gaan. Er is echter 1 ding dat me wat zorgen maakt. Ik ken mezelf intussen en weet dat ik vaak veel ideeën heb, maar ze niet altijd uitvoer. En ik heb altijd wel een goede reden. Is dat herkenbaar? Of net niet?
Het is niet toevallig dat ik recent het boek “Inspiratie. Hoe we tot grootse prestaties komen” van Ap Dijkstra heb gekocht.
“Inspiratie is inademing”
Kijk, die zin op zich werkt al inspirerend voor mij. Het zet een hoop denkprocessen in gang die me zuurstof geven, die me buiten de normale kaders doen denken. En die, merk ik nu, mijn schrijfproces versnellen. Dijkstra noemt dat het inademen van de geest. Alsof het onbewuste deel van je hersenen aan je bewuste deel vertelt wat het moet doen. Het lijkt dan alsof inspiratie van buiten af komt, terwijl het een eigenschap is van ons brein om aan het werk te gaan met de informatie die het oppikt.
Dijkstra onderscheidt 3 vormen van inspiratie. De eerste of hoogste vorm van inspiratie is de roeping. We maken iets mee waardoor we weten wat we moeten doen.
De tweede vorm van inspiratie is de inval; er komt een idee in ons op dat leidt tot een nieuw doel. De derde vorm is de flow-ervaring waarbij informatie uit het onbewuste vanzelf lijkt naar boven te komen en de dingen vanzelf lijken te gaan.
Ik moet zeggen dat ik het begin te merken. Hoe meer ik lees in het boek, hoe meer ik in mijn schrijven opga. Er plezier begin in te krijgen.
Tegelijk blijft het aandacht en discipline vragen om alle ideeën die boven komen netjes op papier te zetten.
Ja, ik ken mezelf…
“Inspiratie is als verliefdheid”
Gelukkig zijn er een aantal kenmerken bij elke vorm van inspiratie die het de moeite waard maken om door te gaan. Dijkstra noemt het eerste kenmerk op z’n Hollands het “lekkere” gevoel dat je krijgt als je geïnspireerd bent. Hij vergelijkt het met een vorm van verliefdheid, die je vooral ervaart bij de roeping. Inspiratie stuwt je ook vooruit, het geeft energie, vaak een “dwingende” vorm van motivatie om ideeën te gaan uitwerken.
Het laatste kenmerk gaat over de magie van inspiratie. Ze komt uit ons eigen onbewuste, maar wat blijft is het gevoel dat het iets is wat je overkomt. Inspiratie zoekt jou, en niet andersom.
- Inspiratie voelt goed
- Inspiratie geeft energie
- Inspiratie is iets magisch
Als ik met groepen werk, krijg ik vaak de vraag achteraf: dat is toch vermoeiend voor jou, zo een hele dag gefocust op de groep zijn. Eerlijk? Het geeft me vleugels. Zien hoe de samenwerking in een groep mensen ondersteunt, kracht geeft en in beweging zet, is voor mij een van de mooiste en boeiendste dingen om te ervaren. En niet alleen in een werkcontext. Ik zie dat ook thuis gebeuren, in de relatie tussen mijn drie dochters en hun partners, in gesprekken met hen. Hun kijk op dingen doet mij nadenken, mijn geest verruimen en groeien als moeder en mens. Ik voel me dan echt homo inspiraticus.
“Wie met beide benen op de grond blijft staan, komt niet ver”
Loesje, ook iemand die ik inspirerend vind. Met haar frisse en soms tegendraadse kijk op de wereld geeft ze mijn brein een draai en houd ik het zelf ook in beweging. Inspiratie zonder actie leidt tot niets. Springen is de boodschap, omhoog dus die benen. Om te springen, helpt het om een doel te hebben. Niet zomaar een doel, en het hoeft zelfs niet smart te zijn. Wél een doel dat ons helpt om van een idee een actie te maken. Dijkstra vernoemt een aantal verwachtingen en voorwaarden die helpen om goeie ideeën om te zetten in een actie:
- het nastreven moet leuk zijn en voldoening geven, ook al is het soms hard werken
- we willen het lang volhouden, ons doel moet duurzaam zijn.
Daarom is het zo belangrijk dat je doel sterk genoeg is, gebaseerd op je intrinsieke motivatie, je eigen keuze, en dat het groots is. Niet groot in de letterlijke betekenis, groots. Zou dat het verschil zijn tussen een voornemen en een doel? De diepe reden dat de meeste mensen opgeven is dat hun doelen niet sterk genoeg zijn, zegt Dijkstra.
Ik zeg zelf vaak tegen mensen: als het niet brandt, beweegt er niets. En ik herken dat bij mezelf. Een sterk en groots doel ontsteekt iets dat automatisch leidt tot actie. Zoals het aanpakken van de herinrichting van andere ruimtes in mijn huis nu. Ik voel het branden.
Inspiratie en transpiratie
Ik geef graag het laatste woord aan de schrijver. Laat zijn woorden inspireren. Benieuwd welke actie dat bij jou in gang zet.
“Er bestaan veel misverstanden over inspiratie. Sommigen verklaren het heilig; het is een godsgeschenk, het komt van boven, het is puur geluk. Anderen bagatelliseren het. Kunst en wetenschap zijn voor 10 procent inspiratie en voor 90 procent transpiratie, zeggen de noeste werkers met de vinger geheven! Of ze gaan nog een stap verder: het gaat allemáál om transpiratie, inspiratie is onbelangrijk.
Allemaal onzin. Alsof inspiratie en transpiratie twee tegenpolen zouden zijn. Alsof je zonder inspiratie iets bereikt. Transpiratie zonder inspiratie levert geen boek op, maar een eindeloze serie letters.
Het goede nieuws: inspiratie komt niet van boven, inspiratie dwing je zelf af. Het krijgen van inspiratie heb je voor een aanzienlijk deel zelf in eigen hand. Het minder goede nieuws: voor inspiratie moet je keihard werken. Je krijgt het niet voor niets.
Het geldt voor alle niveaus van inspiratie. Sommige mensen vinden hun roeping, anderen moeten lang zoeken, maar iedereen zal hard moeten werken om iets te bereiken. Het zien van David Bowie op tv maakt je nog geen goede gitarist. Voordat je een idee krijgt voor een nieuwe wetenschappelijke verklaring, een nieuwe concept voor een restaurant, of een nieuwe manier om plastic afval uit de zee te halen, zul je bergen moeten verzetten. Je moet het graag willen, je moet nadenken, je moet lezen, je moet praten met anderen. Goede ideeen komen niet aanwaaien, alleen een brein dat hard heeft gewerkt wordt beloond. Als je dan eenmaal bezig bent met je schilderij, je businessplan of je olympische droom, moet je opnieuw werken. Je moet de juiste omstandigheden creëren, je moet je niet laten afleiden, je mag je niet door tegenwind laten ontmoedigen. Er zal geploeterd moeten worden.
Kortom: inspiratie ís transpiratie.”
“Inspiratie. Hoe we tot grootse prestaties komen.” Ap Dijksterhuis, 2022